ਸੰਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੈਅੰਤੀ ਮਾਘ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਨੂੰ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਰਵਿਦਾਸ ਜੈਅੰਤੀ ਦਾ ਮਹੱਤਵ

ਇਸ ਦਿਨ ਮੰਦਰਾਂ ਤੇ ਮੱਠਾਂ ‘ਚ ਕੀਰਤਨ-ਭਜਨ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਥਾਈਂ ਝਾਕੀਆਂ ਕੱਢੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵੀ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਜੀਵਨੀ ਬਿਆਨ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਸੰਤ ਅਤੇ ਮਹਾਤਮਾ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਨਕਸ਼ੇ ਕਦਮਾਂ ‘ਤੇ ਚੱਲਣ ਦਾ ਟੀਚਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਸਤਿਸੰਗ ‘ਚ ਭਜਨ ਕੀਰਤਨ ‘ਚ ਸੰਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦਾ ਗਾਇਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਸੰਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਭੇਟ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮਹਾਨ ਸੰਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਕੋਟਿ-ਕੋਟਿਨ ਪ੍ਰਣਾਮ।

16 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਸੰਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੈਅੰਤੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸੰਤ ਰਵਿਦਾਸ ਦੀ ਜਨਮ ਤਾਰੀਖ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ‘ਚ ਮਤਭੇਦ ਹਨ। ਕਈ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸੰਤ ਰਵਿਦਾਸ ਦਾ ਜਨਮ 1398 ਈ. ‘ਚ ਹੋਇਆ। ਉੱਥੇ ਹੀ ਕੁਝ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ 1482 ਈ. ‘ਚ ਹੋਇਆ। ਸੰਤ ਰਵਿਦਾਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਰਘੂ ਤੇ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਘੁਰਵਿਨਿਆ ਸੀ।

ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਸੰਤ ਰਵਿਦਾਸ ਹਰ ਕੰਮ ਲਗਨ ਤੇ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਪਿਤਾ ਜੀ ਦੇ ਕੰਮ ‘ਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਹਰ ਕੋਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਿੱਠੀ ਬੋਲੀ ਤੇ ਵਿਹਾਰ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਸੰਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੇ ਵਿਤਕਰੇ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਉੱਠ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਗਤੀ ਅਤੇ ਸਿਮਰਨ ਕਰ ਕੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਇਕ ਸੰਤ, ਕਵੀ ਤੇ ਰੱਬ ਦੇ ਭਗਤ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਵਿਚ ਸ਼ਰਧਾ ਤੇ ਆਤਮ ਬਿਨੈ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸੰਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਭਗਤੀ ਦਾ ਮਾਰਗ ਚੁਣਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ। ਆਤਮ-ਭਗਤੀ ਦੇ ਮਾਰਗ ‘ਤੇ ਚੱਲ ਕੇ ਸੰਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਤੇ ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਨ। ਅੱਜ ਵੀ ਭਜਨ-ਕੀਰਤਨ ਦੌਰਾਨ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਦਾ ਗਾਇਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ‘ਚ ਪ੍ਰਭੂ ਗੁਣਗਾਣ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਸਰਲ ਤੇ ਸਹਿਜ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਆਮ ਆਦਮੀ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ‘ਤੇ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਸੰਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕਵਿਤਾ ਰਾਹੀਂ ਲੋਕਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ।